NGALARAPKEUN KECAP NAON, NAHA, JEUNG KULAN

Salasahiji kamajuan téhnologi téh nya éta ayana média sosial, kandaga komunikasi. Tujuanana sangkan leuwih gampang keur méré béwara atawa alakadar nanya kabar; boh ka dulur, kabogoh, sumawonna ka babaturan. Bentukna mah bisa waé ngaliwatan telepun (audio) atawa ku bentuk ketikan/tulisan.

Ku kituna, urang pedar waé ngeunaan tulisan (ketikan), anu masing-masing ngabogaan pelenggeran sarta aturanana. Upamana waé dina ngalarapkeun kecap NAON, NAHA, jeng KULAN. Remen pisan anu salah ngalarapkeun, hayang kadéngé lemes nepi ka kecap téh diganti ku kecap anu lain parantina, antukna tarigul jeung leungit kaéndahan basa téh. Mangga urang pedar waé, itung-itung pangaweruh tur ngajadi bahan pikeun ngamumulé basa indung, nya éta basa Sunda.

Mangga titénan conto di handap!

a). NAON

1. “Néng Oca nuju naon?”

2. “Néng Oca nuju naha?”

3. “Néng Oca nuju kulan?”

Conto anu bener nya éta nomer 1 (hiji). Lantaran kecap NAON kadéngé jiga kasar, tungtungna dilemesan ku kecap NAHA jeung kecap KULAN, padahal éta téh salah. Jadi, teu kudu maksa dilemeskeun, dalah geus lemes ieuh.

b). NAHA

4. “Naon bet asa deudeuh pisan ka Néng Oca téh.”

5. “Naha bet asa deudeuh pisan ka Néng Oca téh."

6. “Kulan bet asa deudeuh pisan ka Néng Oca téh.”

Anu maca pasti surti, yén anu bener larapna nya éta nomer 5 (lima). Kecap NAHA téh kurang-kurangna mah pikeun ngagambarkeun kaayaan jalma anu keur anéheun, hémeng (heran).

c). KULAN

Kecap KULAN gunana pikeun ngajawab/némbal anu nyalukan (memanggil). Kecap KULAN ogé dilarapkeun keur lalaki, lamun keur awéwé nya éta maké kecap KAH.

Contona:

T: “Akang... Akang héy!”

J: “Kulan geulis.”

T: “Néng Oca, cik tinyuhkeun kopi keur Aa!”

J: “Kah Aa, punten nembé mah teu kakuping.”

Ilaharna, loba nu salah ngalarapkeun téh bagian kecap NAON anu dirobah ku kecap NAHA jeung KULAN. Sapamanggih dina média sosial téh jiga kieu unina:

“Kunaha atuh Akang téh?”

“Akang nuju kulan atuh?”

“Kunaha nya hirup téh asa rungsing kieu?”

Foto Kamu Nényé:

NGARAN PATEMPATAN TINA NGARAN AWI (DI TATAR SUNDA)

1. Awilega (Sumedang)

2. Awiligar (Bandung)

3. Awiluar (Ciamis)

4. Awirarangan (Kuningan)

5. Bangkonol (Pandéglang)

6. Bitungsari (Bogor)

7. Cangkorah (Bandung, Cimahi)

8. Ciapus (Bogor)

9. Ciater (Subang)

10. Ciawi (Bogor, Purwakarta, Tasikmalaya)

11. Ciawigajah (Cirebon)

12. Ciawigebang (Kuningan)

13. Ciawitali (Garut, Purwakarta, Subang, Sukabumi)

14. Cibitung (Bekasi, Sukabumi)

15. Cibuluh (Bogor, Garut, Kuningan, Subang)

16. Cibunar (Garut, Kuningan)

17. Cicaléngka (Bandung)

18. Cigeureung (Tasikmalaya)

19. Cigombong (Bogor, Cianjur, Sukabumi)

20. Cihaur (Bandung, Garut, Kuningan, Majalengka, Sukabumi, Tasikmalaya)

21. Cihaurbeuti (Ciamis)

22. Cihaurgeulis (Bandung)

23. Cihaurkuning (Garut)

24. Cirateun (Bandung)

25. Citamiang (Bandung, Bogor, Garut, Purwakarta, Sukabumi, Sumedang)

26. Gembong (Purwakarta, Tangerang)

27. Gombong (Bandung, Bekasi, Garut)

28. Haurgeulis (Cirebon, Indramayu, Majalengka)

29. Haurhapit (Bandung)

30. Haurhéjo (Bandung)

31. Haurkonéng (Cimahi, Subang, Tasikmalaya)

32. Haurkuning (Kuningan, Tasikmalaya)

33. Haurpancuh (Bandung)

34. Haurpanggung (Garut)

35. Haurpapak (Purwakarta)

36. Haurpugur (Bandung)

37. Haurséah (Garut, Majalengka, Subang, Sukabumi, Tasikmalaya)

38. Haurwangi (Cianjur)

39. Kirisik (Karawang, Tasikmalaya)

40. Pondokbitung (Bogor)

41. Selaawi (Bandung, Banten, Bogor, Cianjur, Garut, Purwakarta, Sukabumi)

Foto SMPN 1 CIGOMBONG:

NGARAN-NGARAN AWI

 Urang nataan ngaran-ngaran awi anu aya di urang (can kaasup awi impor atawa awi anu aya di nagri deungeun). Bisa jadi ngaranna teu sarua di unggal wewengkon. Tapi pék waé urang sebutan:

1. Awi apus

2. Awi ater

3. Awi bitung

4. Awi bangkonol

5. Awi buluh

6. Awi bunar

7. Awi cangkeuteuk

8. Awi caléngka

9. Awi cangkorah

10. Awi eul-eul

11. Awi andong

12. Awi gedé

13. Awi gembong

14. Awi gombong

15. Awi haur cucuk

16. Awi haur héjo

17. Awi haur konéng

18. Awi haur gereng

19. Awi haur séah

20. Awi haur tutul

21. Awi irateun

22. Awi kirisik

23. Awi léah

24. Awi leumeung

25. Awi mayan

26. Awi sarengkol/sengkol

27. Awi surat

28. Awi tali

29. Awi tamiang

30. Awi téla

31. Awi wulung/awi hideung

32. Pringgandani

Bisi aya nu kaliwat, pék tambahkeun!

Foto awi gombong:

SALAH NULIS BISA SALAH HARTI

Upama urang ngabandungan status médsos kayaning facebook, twitter, jeung instagram; beuki loba baé anu ngagunakeun basa Sunda téh. Alhamdulillah, nya. Ngan loba anu salah nuliskeunana, pahili lebah nuliskeun “e” jeung “eu”. Anu kuduna “e” dituliskeun “eu”, sabalikna deuih anu kuduna “eu” dituliskeun “e”. Urang bebenah, lalaunan wé bari dipraktékkeun.

Anu kuduna “e”, ulah dituliskeun “eu”, contona:

anteng, ulah dituliskeun anteung

antep, ulah dituliskeun anteup

balem, ulah dituliskeun baleum

bandeng, ulah dituliskeun bandeung

bareng, ulah dituliskeun bareung

caket, ulah dituliskeun cakeut

dinten, ulah dituliskeun dinteun

gering, ulah dituliskeun geuring

henteu, ulah dituliskeun heunteu

kalem, ulah dituliskeun kaleum

kerep, ulah dituliskeun keureup

sareng, ulah dituliskeun sareung

senang, ulah dituliskeun seunang

sering, ulah dituliskeun seuring

sonten, ulah dituliskeun sonteun

terang, ulah dituliskeun teurang

wengi, ulah dituliskeun weungi

wilujeng, ulah dituliskeun wilujeung

Anu kuduna “eu”, ulah dituliskeun “e”, contona:

beurang, ulah dituliskeun berang

beureum (warna), ulah dituliskeun berem

beurit, ulah dituliskeun berit

beusi, ulah dituliskeun besi

beuteung, ulah dituliskeun beteng

deukeut, ulah dituliskeun deket

geulis, ulah dituliskeun gelis

hareup, ulah dituliskeun harep

haseum, ulah dituliskeun hasem

hideung (warna), ulah dituliskeun hideng

peuting (malam), ulah dituliskeun peting.

seuri, ulah dituliskeun seri

sieun, ulah dituliskeun sien

sireum, ulah dituliskeun sirem

teuing, ulah dituliskeun teing

Salah nuliskeun kecap, bisa ngarobah harti atawa maksud kalimah. Upamana baé ngagunakeun kecap “hideung” anu maksudna warna, ditulis “hideng”.  Ari “hideung” jeung “hideng” dua kecap anu béda hartina. 

Salah nulis bisa salah harti, saperti:

Angen = haté.

Angeun = sayur.

Beber = muhara walungan (hilir).

Beubeur = sabuk, géspér.

Benang = tali pikeun ngaput.

Beunang = hasil maksud (dapat).

Bener = leres, enya.

Beuneur = ngeusi pisan (paré).

Berem = gula tina ketan.

Beureum = warna.

Ceceb = nanceb.

Ceuceub = geuleuh, ijid.

Celi = ngaraksa pisan (jeli).

Ceuli = alat keur ngadéngé.

Dedel = ngeusian.

Deudeul = kai panahan darurung.

Depa = cicingna sasatoan.

Deupa = depa.

Embrek = dagangan teu laku.

Eumbreuk = kembang awi.

Hideng = ngarti.

Hideung = warna.

Jejer = téma.

Jeujeur = gagang useup.

Lebet = asup.

Leubeut = euyeub, loba (bungbuahan).

Leles = mencét, ngurut.

Leuleus = béak tanaga.

Nenggel = keuna pisan.

Neunggeul = ngaheumbatkeun kai.

Ngarey = seueul.

Ngareuy = mapay (menjalar).

Pengker = tukang.

Peungkeur = teu biyé.

Parem = babalur awak.

Pareum = eureun hurungna.

Peres = meureut/meret.

Peureus = rasa nyeri.

Peting = milih nu alusna.

Peuting = wengi.

Pera = béas/sangu biasa.

Peura = peuyeuh/serak.

Pepes = mareuman.

Peupeus = beulah.

Perih = kingkin, prihatin.

Peurih = rasa kanyeri.

Peti = kas/wadah tina kai.

Peuti = kutu sasatoan.

Rejeng = dicekel ku lobaan.

Reujeung = bareng.

Remis = haremis/draw (catur).

Reumis = cai ibun nu napel dina daun.

Sengit = ambek (pakalangan).

Seungit = wangi.

Seri = draw (skor).

Seuri = gumujeng.

Tetep = teu robah pamadegan.

Teuteup = tempo.

Utek = gerak.

Uteuk = otak.

Foto jelema ngalongok nu gering